مالکِ نفْست باش

اگر نقس، حالت ناریّت داشته باشد، نتیجه‌اش همین شرارت‌هایی است که از ابتدای خلقت بوده است. شرارت، مال انسان است، بزرگش مال آمریکا و شرق و غرب است و کوچکش مال ماهاست. ما هم از آتش دور نیستیم. اگر بخواهید چشم و گوش و زبان و دست اصلاح شود، باید این مبدأ نار، که نفس انسان است، اصلاح شود، اگر این مبدأ فرماندهی اصلاح شد، دیگر فرمان شرّ از او صادر نمی‌شود. چشم و گوش انسان، صَرف اطاعت حق می‌شود. مبدأ تمام عوارضی که اعضاء و جوارح انسان به آن مبتلا هستند، خرابی نفس است.

اگر نفس خراب نباشد، اعضا و جوارح، کار بد انجام نمی‌دهند و تا این نفس اصلاح نشود کار چشم و گوش و دست و زبان قابل اصلاح نیست. لذا حضرت علی‌, در سفارش‌های خود به مالک می‌فرمایند: «اَملِک هَو?یک»1؛ معنایش این است که تو بر نفس مالک باش، نه این که نفس، مالک تو باشد. باید آتش نفس را خاموش کرده وگر نه این آتش، دائم مشغول کار است، شاید بسیاری از اعمال صالح انسان را هم خراب کند.2